Kosciuszko Exhibition

Taste of Polonia Festival 2017

2017 marks the 200th anniversary of the death of Thaddeus Kosciuszko, a political leader and military engineer and strategist. In recognition of his activity for the sake of peace, independence, and democracy, Polish-born Thaddeus Kosciuszko (1746-1817) is considered a national hero in Poland, Belarus, Lithuania, and in the United States, where he fought in the American Revolutionary War. In Poland, he fought for the equality of all citizens: peasants, Jews who were a religious minority, women, and other people who were discriminated against. He was a precursor of the development of national awareness in its modern sense, encompassing all social strata and groups. In his fight for freedom and independence, he favored peaceful solutions. The ideas and views and which Kosciuszko advocated still remain relevant and important today.

Born into a modest family of noble origins, Kosciuszko excelled in his military studies at the Royal Military Academy of Warsaw and drew the attention of King Stanisław II Augustus Poniatowski, who sent him to France for further education. He returned to Poland in 1774 but left only two years later for America, where he offered his services (including his engineering expertise) to the colonial forces fighting for independence from Great Britain. The Continental Congress appointed him as a colonel of engineers, and he initially worked to build fortifications in order to protect Philadelphia from British attack.

Kosciuszko was then sent to New York, where General Horatio Gates put Kosciuszko in charge of planning the defensive strategy for his army at Saratoga, whose defeat of the British forces under General John Burgoyne in October 1777 would prove to be a turning point in the Revolutionary War. In 1778, General George Washington commissioned Kosciuszko to build the military fortifications at West Point, an important defensive position on the Hudson River. Considered impenetrable, the site eventually became the site of the U.S. Military Academy. By war’s end, Kosciuszko was made a brigadier general and received U.S. citizenship, along with a medal for his service to the Continental Army.

Back in Poland, Kosciuszko’s military skill, leadership and revolutionary zeal would again be called upon in conflicts with foreign powers (Russia and Prussia) seeking to partition his native country. When the Russian armies of Catherine the Great invaded in 1792, Kosciuszko bravely led Polish forces in opposition but was forced into exile in Saxony (eastern Germany) after the king and government capitulated. He returned in 1794 and was appointed commander in chief of the army, effectively wielding absolute power over his countrymen. To encourage peasants to volunteer for army service, he suspended serfdom, angering many members of the nobility.
Despite a valiant defense of Warsaw against a siege by Prussian and Russian forces, Kosciuszko was wounded and taken prisoner by Catherine’s army. Without his leadership, the uprising collapsed. The Third Partition in 1797 effectively ended Poland’s existence as a nation until after World War I.
In 1796, after the death of Catherine the Great, her son Paul I granted amnesty to Kosciuszko in exchange for his promise not to return to Poland. He traveled back to the United States in August 1797, where he received a hero’s welcome in Philadelphia and formed a lasting friendship with Thomas Jefferson, then the U.S. vice president. After less than a year in the United States, he returned to Europe.

After retiring from public life to Berville, near Fontainebleau, France, Kosciuszko rebuffed efforts by Napoleon Bonaparte to enlist Polish support for France’s impending war with Russia. When Napoleon restored the Polish nation as the Grand Duchy of Warsaw in 1807, Kosciuszko remained in exile. After Napoleon’s fall in 1814, the Congress of Vienna again returned control over Poland to Russia. Kosciuszko spent the last years of his life in Switzerland, where he died in 1817. His body was later buried at Wawel Castle, in Krakow, Poland, alongside the tombs of the Polish kings.

W związku z uchwałą podjętą przez Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej, uznającą rok 2017 Rokiem Kościuszki i zalecającą popularyzację tej wielkiej postaci historycznej –przygotowaliśmy wystawę: „Tadeusz Kościuszko – bohater Polski i Ameryki”.

Wystawa składa się z reprodukcji 12 obrazów wybitnych artystów, przedstawiających Kościuszkę w różnych sytuacjach i okresach jego działalności wojskowej i politycznej. Chronologiczne ustawienie tych dzieł – począwszy od portretu po ukończeniu Szkoły Rycerskiej, po obraz „Bitwa pod Maciejowicami”, w której to bitwie został ranny i wzięty do niewoli – można uznać za wizualny życiorys Kościuszki.
Do tej ekspozycji dołączona jest rota przysięgi złożonej przez Kościuszkę na Rynku Krakowskim oraz folder z pełną Jego biografią.

Wystawa będzie prezentowana w foyer balkonu Centrum Kopernikowskiego przez cały czas trwania Festiwalu „Taste of Polonia”, a uzupełni ją ekspozycja i sprzedaż reprodukcji oraz kopii innych obrazów o tematyce historycznej najsłynniejszych polskich malarzy – m.in. Józefa Brandta, Juliusza Kossaka Wojciecha Kossaka, Jana Matejki, Henryka Siemiradzkiego i Jana Styki.

Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko urodził się 4 lutego 1746 roku, w zarządzanym przez jego ojca majątku Mereczowszczyzna na Polesiu, w małżeństwie pułkownika Ludwika Tadeusza Kościuszki i Tekli z domu Ratomska. Dzięki rekomendacji przyjaciela jego ojca Adama Czartoryskiego, dostał się w r. 1765 do Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej w Warszawie, która oprócz przygotowania wojskowego dawała wszechstronną wiedzę techniczną i humanistyczną. Po roku studiów, jako wyróżniający się uczeń, przyjęty został dodatkowo na kurs inżynierski. Szkołę Rycerską ukończył w r. 1769 w stopniu kapitana. Wysoka ocena jego umiejętności zdecydowała o uzyskaniu stypendium królewskie na dalsze studia w Paryżu. Tam, w Akademii Wojskowej w Wersalu, pogłębiał swoją wiedzę, m.in. w dziedzinie fortyfikacji i systemów obronnych.

W r. 1774 Kościuszko wrócił do kraju, Ponieważ nie znalazł zatrudnienia w niskim liczebnie wojsku, a i nie spełniły się jego plany małżeńskie – jesienią 1775 r. postanowił udać się w poszukiwaniu pracy do Drezna, a następnie do Paryża, gdzie dowiedział się o amerykańskiej wojnie o niepodległość. Jego poglądy polityczne zdecydowały, że swoją obecnością poprze kolonistów walczących o wolność. W czerwcu r. 1776 wyruszył w podróż do Ameryki. We wrześniu dotarł do Filadelfii, gdzie otrzymał zadanie opracowania fortyfikacji tego miasta, czego realizacją kierował przez całą zimę. Wiosną r. 1777 został skierowany na północ, do fortyfikacji obozów armii kontynentalnej. Ale wielkie uznanie przyniosły mu dopiero zaplanowanie i budowa polnych fortyfikacji pod Saratogą, co przyczyniło się do rozgromienia wojsk angielskich i w efekcie uznania niepodległości Ameryki przez Francję. Wyrazem tego uznania było powierzenie mu budowy ważnej strategicznie twierdzy West Point nad rzeką Hudson. Z tego zadania Kościuszko wywiązał się celująco, a po jego zakończeniu, na własna prośbę, został skierowany do armii południowej. Tam także jego umiejętności inżynierskie w dużej mierze przyczyniły się do zwycięstwa sił amerykańskim w wielu bitwach. Po zakończeniu wojny o niepodległość Ameryki w r. 1783, Tadeusz Kościuszko w uznaniu jego zasług, uchwałą Kongresu został awansowany na stopień generała brygady armii amerykańskiej. Otrzymał także specjalne podziękowanie, około 250 ha gruntu i przyznano mu znaczną sumę pieniędzy, do wypłaty w terminie późniejszym. Szczególnym wyróżnieniem było przyjęcie go, jako jednego z trzech cudzoziemców, do ekskluzywnego Towarzystwa Cyncynatów, założonego przez zasłużonych oficerów armii amerykańskiej. Latem r. 1784 Kościuszko postanowił wrócić do Polski. Sytuacja w kraju nie zmieniła się od czasu jego wyjazdu, więc z konieczności osiadł w rodzinnych Siechnowiczach i to niemal…na pięć lat. W tym czasie coraz większa rolę w życiu politycznym Polski odgrywali patriotyczni działacze z różnych sfer społecznych. Do ich działań włączył się również Kościuszko. Obradujący w latach 1788-1792 Sejm zwany Czteroletnim, podjął dzieło naprawy Rzeczypospolitej ogłaszając w dniu 3 maja 1791 r. Konstytucję dla Polski. Jedna z pierwszych uchwał tego Sejmu w r. 1789. podnosiła liczbę wojsk do 100 tysięcy żołnierzy, czego efektem było przyjęcie Kościuszki do armii i królewska nominacja na generała majora wojsk koronnych.

Dążenia polskich patriotów do wzmocnienia ojczyzny wywołały niepokój Rosji i Prus, oraz rodzimej magnaterii związanej z obcymi mocarstwami. W kwietniu 1772 r. spiskowcy przygotowali akt konfederacji znoszący postanowienia Konstytucji 3 maja, a gwarantem przywrócenia dawnych praw miała być Rosja. Akt ten został ogłoszony 14 maja w miejscowości Targowica. W tej sytuacji trwały przygotowania do spodziewanej interwencji Rosjan. Kościuszko brał aktywny udział. w inspekcji wojsk armii koronnej, liczących około 17 tysięcy żołnierzy. Wodzem tej armii był książę Józef Poniatowski, natomiast Kościuszko został dowódcą jednej z trzech dywizji. 18 maja 1772 r. pierwsze oddziały rosyjskie wkroczyły na teren Polski, by z czasem wzrosnąć do około 100 tysięcy żołnierzy. Polacy zostali zmuszeni do odwrotu na linię Bugu. Dopiero tu doszło do zwycięskiej bitwy pod Zieleńcami, w której wsławił się Kościuszko. Dla uczczenia tego zwycięstwa król ustanowił Order Virtuti Militari, a Kościuszko był pierwszy, który otrzymał to odznaczenie. Do kolejnych bitew doszło pod Włodzimierzem i Dubienką, w których Kościuszko znów wykazał kunszt dowódczy. Ale sytuację polityczną kraju nagle odmieniła decyzja króla o przystąpieniu do konfederacji targowickiej i polecenie wstrzymania wszelkich działań przeciw wojskom rosyjskim. W tej sytuacji większość aktywnych działaczy politycznych opuściła kraj, osiadając głównie w Dreźnie i Lipsku, gdzie organizowano ośrodki emigracyjne. W październiku r. 1792 do Lipska udał się także Kościuszko, skąd po dwóch tygodniach pojechał do Paryża, aby starać się o uzyskanie pomocy Francji w planowanym przez niego powstaniu. Ale konkretnych zobowiązań nie otrzymał. Sytuacja polityczna i gospodarcza w kraju nagle stała się dramatyczna, gdy 13 stycznia 1793 r. Rosja i Prusy podpisały porozumienie o II rozbiorze Polski, co przyniosło ogromne okrojenie jej terytorium. W tej sytuacji pilne stało się przygotowanie zbrojnych działań przeciw zaborcom. Kościuszko wrócił z Paryża do Drezna, opracowując tam koncepcje powstania narodowego. Pod koniec lutego 1794 r. dotarł do Krakowa, gdzie w dniu 23 marca złożył przysięgę Narodowi i ogłosił rozpoczęcie antyrosyjskiego powstania nazwanego Insurekcją Kościuszkowską. W ciągu kilku dni udało mu się zgromadzić armię licząca około 4 tysiące regularnego wojska oraz 1.920 chłopów-ochotników, wyposażonych tylko w kosy lub siekiery i z tą siłą ruszył w kierunku Warszawy. 4 kwietnia pod Racławicami zagrodziły mu drogę wojska rosyjskie w sile 2.900 żołnierzy, wyposażonych w 16 armat, z zapleczem następnych oddziałów liczących 3.000 żołnierzy.

Zaskakujące natarcie polskich oddziałów na Rosjan oraz brawurowy, udany atak kosynierów na rosyjskie armaty, zdecydowały o zwycięstwie Polaków. Wieść o tym wzbudziła w Polsce powszechny entuzjazm i powstanie zaczęło rozszerzać się na cały kraj. W takiej sytuacji do walki przeciw Polakom włączyli się pozostali zaborcy: Prusy i Austria. Ich połączone wojska 6 czerwca 1794 r. pokonały siły Kościuszki pod Szczekocinami. Kościuszko jednak przedostał się do Warszawy, gdzie od lipca do września dowodził udaną obroną stolicy Polski. Jednak 10 października wojska powstańcze doznały klęski w bitwie pod Maciejowicami. Ranny Kościuszko został wzięty do niewoli i osadzony w twierdzy petersburskiej. Bez jego dowództwa powstanie załamało się. W rok później Rosja, Prusy i Austria dokonały III rozbioru i Polska na 123 lata zniknęła z mapy Europy. Po niemal dwóch latach spędzonych przez Kościuszkę w twierdzy, nowy car Rosji Paweł I zaproponował mu, że uwolni go i 20.000 polskich powstańców osadzonych w głębi Rosji, jeśli złoży przysięgę, że nigdy nie wróci na dawne ziemie polskie. Kościuszko zgodził się i z Rosji wyjechał do Ameryki. Po odzyskaniu zaległego żołdu i posiadłości, sporządził testament, w którym zlecił swojemu przyjacielowi Thomasowi Jeffersonowi, aby pozyskane z tych źródeł finanse przeznaczył na wykup i edukację afrykańskich niewolników. (To zlecenie nigdy nie zostały przez Jeffersona wykonane.) W maju 1798 r. Kościuszko przybył do Francji i na 7 lat zamieszkał w Breville pod Paryżem. W tym czasie brał udział w tworzeniu Legionów Polskich i dwukrotnie spotkał się z Napoleonem Bonaparte w sprawie odzyskania przez Polskę niepodległości, ale rozmowy kończyły się tylko propozycją cesarza o stworzeniu Księstwie Warszewskim. W r. 1815 car rosyjski próbował pozyskać Kościuszkę do idei utworzenia Królestwa Polskiego w pełni zależnego od Rosji, ale bohater spod Racławic odmówił mu swojego poparcia. Zmęczony i schorowany Kościuszko, jesienią 1815 r. wyjechał do Szwajcarii i zamieszkał w miejscowości Solura (Solothurn) gdzie zmarł 15 października 1817 r. W rok później jego ciało zostało przewiezione do Krakowa i złożone w kryptach królewskich na Wawelu. W r. 1927 jego serce przewieziono do Zamku Królewskiego w Warszawie, gdzie znajduje się obecnie.